Beograd, 6. novembar 2019. godine – Povodom Svetskog dana čistog vazduha i saopštenja koje je Ministarstvo zaštite životne sredine izdalo u vezi sa aerozagađenjem, Koalicija 27 ističe sledeće:
Podržavamo napore Ministarstva zaštite životne sredine da podstakne najširi krug javnosti na odgovorno ponašanje prema životnoj sredini, na prestanak primene štetnih praksi (poput paljenja strnjišta) i da utiče na donošenje odluka koje imaju manje negativne uticaje na životnu sredinu (poput odabira automobila sa hibridnim motorima). Pohvalno je i što Ministarstvo ukazuje da je razvoj održivih oblika urbane mobilnosti neophodan za održivi razvoj gradova.
Međutim, želimo da podsetimo javnost da je u 2018. godini kvalitet vazduha zvanično bio ocenjen III kategorijom (prekomerno zagađen vazduh) u Beogradu, Kraljevu, Valjevu, Kragujevcu, Subotici, Sremskoj Mitrovici, Pančevu, Užicu, Smederevu i Kosjeriću. U svim ovim mestima uzrok prekomernog zagađenja bile su suspendovane čestice PM10 i/ili PM2,5. Doprinos drumskog saobraćaja je bio po 6% za obe navedene zagađujuće materije, dok je većina emisija dolazila iz toplana snage manje od 50 MW i individualnih ložišta (57% za PM10 i 75% za PM2,5). Kada govorimo o zagađenju oksidima sumpora, dominantni izvor emisija u 2018. godini bila je proizvodnja električne i toplotne energije – čak 91%. Sektor proizvodnje električne i toplotne energije takođe je imao najveći udeo u ukupnim emisijama azotnih oksida – 49%, dok je drumski saobraćaj bio na drugom mestu sa doprinosom od 23%. U skladu sa podacima Agencije za zaštitu životne sredine o izvorima zagađujućih materija, saobraćaj se ne može smatrati osnovnim uzrokom zagađenja suspendovanim česticama PM10 i PM2,5.
Ovo su zvanični podaci Agencije za zaštitu životne sredine, stoga pozivamo Ministarstvo zaštite životne sredine da se u svom obraćanju javnosti oslanja na njih ili da, ukoliko raspolaže drugačijim podacima, takve podatke podeli sa javnošću kako bi nam svima bili dostupni.
Sektorski udeo ukupnih nacionalnih emisija suspendovanih čestica PM10 i PM2,5 (levo) i sumpornih i azotnih oksida (desno), izvor: Godišnji izveštaj o stanju kvaliteta vazduha u Republici Srbiji 2018. godine, Agencija za zaštitu životne sredine.